در کشتی، بعد از درنوردیدن مسافتی کوتاه از ساحل، به هر طرف نگاه کنید، بالای سرتان یا ابر است یا آسمان. در زمانهای قدیم، از ستارهها برای شناختن راه استفاده میکردند اما به محض ابری شدن هوا، کشتی دیگر نمیداند به کدام سمت میرود.
چینیها دیدند عقربه مغناطیسی به سمت خاصی میایستد و از اینجا قطبنما را اختراع کردند. با این قطبنما خواه هوا ابری باشد یا صاف، با نگاه کردن به آن عقربه میفهمند که الان در چه جهتیاند.
تقوا قطبنمای انسان است. اگر شیطان، تقوا را از انسان بدزدد، انسان سرنشین کشتی میشود که وسط دریاست و بالای سرش ابر و زیر پایش آب و از هیچ طرف نشانهای نیست.
سرنشینان چنین کشتی سرگردانی حاضرند همه هستیشان را در ازای یک قطبنما بدهند. خطیب جمعه باید در هر دو خطبه بگوید: «اتقوا اللّه» یعنی: «ای اهل کشتی! مبادا قطبنمای خود را گم کنید یا خرابش کنید».
شیطان اگر بخواهد کشتی عقل را منحرف کند، نمیآید اموال کشتی را از انبار بدزدد، تمام همُّ و غم او این است که قطبنمای کشتی را از کار بیندازد و انسان را وسوسه میکند تا تقوا را از او بگیرد. اگر تقوا دزدیده شد، دیگر هیچ چیز، درد انسان را درمان نمیکند.