گاهی تبعیض نابجا میان افراد،حسادت آنان را بر می انگیزد.مثلا پدر یا مادری به یکی از فرزندانش اظهار علاقه بیشتری می کند ،این عمل باعث حسادت دیگر فرزندان می شود .

گاهی مردم توجیه نیستند و شرایط را یکسان می پندارند و همین که یک برتری و امتیازی دیدند حسادت می ورزند .در حالی که اگر حکمت و دلیل تفاوت ها بدانند آرام می شوند .

حسادت در خاندان نبوت نیز پیدا می شود ، همانگونه که در خانه حضرت یعقوب ، حسادت فرزندان ،آنان را به چاه افکندن برادر وادار کرد .

دامنه حسادت نسبت به نعمت های مادی نیست ، بلکه گاهی نسبت به ایمان افراد حسادت می شود و می خواهند آنان را به کفر برگردانند.«یردونکم من بعد ایمانکم کفارا حسدا»بقره.109

روشن است که حسادت ، آرزوی نابودی نعمت دیگران است ، وگرنه درخواست نعمت از خداوند ، حسادت نیست .چنانکه سلیمان از خداوند حکومتی بی نظیر خواست :«ملکا لا ینبغی لاحد»ص35 و حضرت علی علیه السلام در دعای کمیل از خداوند می خواهد که نصیب او بیشتر باشد و قرب او به خداوند نیز بیشتر باشد .«و اجعلنی من احسن عبیدک نصیبا عندک و اقربهم منزله منک ..»

برای درمان حسادت باید اینگونه فکر کرد :

دنیا ، کوتاه و کوچک است و غصه برای آن ارزشی ندارد.

ما نیز نعمت هایی داریم که دیگران ندارند .

نعمت ها بر اساس حکمت تقسیم شده است،گرچه ما حکمت آن ندانیم آنکه نعمتش بیشتر است ، مسئولیتش بیشتر است .

بدانیم که حسادت ما بی نتیجه است و خداوند به خاطر اینکه بنده چشم دیدن نعمتی را ندارد لطف خود را قطع نمی کند و فقط خودمان را رنج می دهیم .

۱. تواضع

کسانی که به کار خیر و نماز دعوت می‌کنند باید در برابر مخاطب خود تواضع کامل داشته باشند، باید زندگی عادی داشته باشند، هدفشان نباید برتری طلبی باشد.

۲.شرح صدر و اخلاق نیک

دعوت کننده به کار خیر باید دارای اخلاق عالی و سعه صدر باشد.

۳. خوشنامی دعوت کننده

باید در جامعه خوش سابقه و بدون حاشیه باشد در واقع یکی از علل تاثیر سخنان پیامبر در مردم آن روزگار نیز همین خوشنامی ایشان بود که مردم او را محمد امین نامیده بودند.

۴. معلومات و دانش کافی

هر کاری نیاز به علم مخصوص دارد و دعوت به حق نیز اینگونه است، دعوت باید همراه با حکمت، موعظه، حسنه و جدال احسن باشد، دعوت  به نماز و هر کار الهی دیگر ،باید بر اساس بصیرت باشد. در دعوت باید به بهترین بیان و با متانت سخن بگوید، باید از راه‌های حقی که اولیای خدا رفته‌اند پیروی کرد و به اسم‌هایی همچون ابتکار و نوآوری وقار و متانت خود نیز سنت‌های خوب دیگران را از بین نبریم در نهایت دعوت باید طبق اخلاق و ادبیات و فرهنگ مخاطب باشد.

۵ .بیان روان

همین که خداوند متعال به حضرت موسی علیه السلام فرمود که برای دعوت به سراغ فرعون برود ایشان دو مطلب را از خداوند خواستند که یکی باز شدن لکنت زبانش دیگری اینکه برادرش که از او خوش زبان‌تر بود نیز همراهش گردد کسانی که مسئولیت دعوت به نماز یا آموزش آن هستند باید سعی کنند این سخن‌ها را به گونه‌ای بگویند که عوام آنها را بفهمند و خواص آنها را بپسندند بعضی بیان روانی دارند به گونه‌ای که همه مردم آن را می‌فهمند ولی کلامشان همراه با علم و منطق نیست یعنی خواص آن را نمی‌پسندد و رد می‌کنند، برخی دیگر کلامشان منطقی است ولی روانگو نیستند، یعنی خواص آن را می‌پسندند ولی عوام آن را نمی‌فهمند. استاد و معلم و روحانی باید آنگونه باشد که عوام بفهمد و خواص بپسندند یعنی هم با استدلال باشد هم روان و قابل فهم برای همه گفته شود.

۶. اخلاص در دعوت

یعنی دعوت او بدون چشم داشت و امکانات و تجملات دیگران باشد، هیچ گونه توقع پاداش و تشکری از مخاطب نداشته باشد و از هیچکس نترسد و سرزنش این و آن در او اثر نکند.

۷.دلسوزی

دعوت کننده به نماز باید مانند پیامبر اسلام سوز و شور ویژه‌ای داشته باشد خداوند متعال می‌فرماید سختی و رنج شما بر پیامبر بسیار گران است تذکر هم باید مانند پیامبر از روی سوز باشد.

۸.شروع از خود و اطرافیان

لازم است که عوت کننده خود به آنچه که دعوت می‌کند عامل باشد همچنین از خویشان و اطرافیان شروع کند.

۹.صبر و استقامت

دعوت کننده باید بداند که کار او نیاز به صبر و تحمل دارد و او باید صبر کند او باید پیش بینی آن را بکند که در جامعه افراد لجوجی هم هستند که در مقابل تمام دعوت‌ها و تبلیغات و استدلال‌ها جز لجبازی عکس‌العملی از خود نشان نمی‌دهند.

۱۰. ایمان به کار

باید دعوت کنندگان به آنچه مردم را بدان دعوت می‌کنند ایمان داشته باشند.

۱۱. زبان مناسب و صلابت در گفتار

دعوت کننده باید ضمن خوش اخلاقی صلابت و قاطعیت داشته باشد نباید از هوس‌های مردم پیروی کند نباید دعوت و تبلیغ ما را به مرز ناز کشیدن و باج دادن بکشد چرا که اگر همه مردم زمین کافر شوند ذره‌ای در ذات مقدس الهی اثر ندارد گاهی افراد که مردم را به حق دعوت می‌کنند باید با قدرت موانع سر راه خود را بردارند در قرآن کریم گونه‌هایی به چشم می‌خورد که مردان خدا با قدرت و قاطعیت موانع راه خدا را در هم می‌شکستند.

آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب می‌فرمودند: من در مشهد اقامه نماز مسجدی را به عهده داشتم، جوانی با لباس رنگارنگ در صفحه اول نماز نشسته بود، سالمندی به او طعنه زد ؛که آیا خجالت نمی‌کشی با این لباس جلف در صفحه اول نشسته‌ای؟ او شرمنده شد و رفت در صف دیگر نشست. من به آن پیرمرد گفتم: چه حقی داشتی این جوان را از سر جایش بلند کردی؟ مگر شرط حضور در صف اول رنگ لباس است؟ او هم از جوان عذرخواهی کرد، و خواست تا در جای اولش بنشیند.

اگر کودکی دو ساله در جایی نشسته باشد،  بالاترین شخصیت هم، حق ندارد این کودک را از جایش بلند کند، و در جای او نماز بخواند؛ اگر این را بکند نمازش باطل است.

لباس زیبا و آرایش مادر به هنگام نماز (که مستحبت است)سبب گرایش دختران به نماز می‌شود. اگر از دختری بپرسند عروسی را بیشتر دوست داری یا عزا را؟ می‌گوید: عروسی را. زیرا در عروسی همه لباس زیبا می‌پوشند و دختر از آنجا که به آرایش علاقه دارد، همین که دید مادرش به هنگام نماز تغییر لباس و آرایش می‌دهد، او هم به نماز علاقمند می‌شود.

البته طبعاً هرچه والدین آگاه‌تر به مسائل تربیتی و محبتشان بیشتر در عمل پیشگام‌تر باشند، در این زمینه موفق‌تر خواهند بود.

والدین باید بدانند که عقب انداختن آموزش نماز تا سن بلوغ، کار آنان را سخت می‌کند. برای نمونه اگر به کودکی اجازه سیگار کشیدن را تا ۱۵ سالگی بدهیم،سپس یکباره از او بخواهیم از سیگار دست بردارد، مشکل خواهد بود. اگر بخواهیم دختری را از سن ۹ سالگی بی‌حجاب یا بدحجاب رها کنیم، به طور قطع نمی‌توان در یک لحظه لباسی را که به او عادت کرده از او گرفت؛ همانگونه که اگر به طفلی دو سال یکسره شیر بدهیم و بعد بخواهیم یکباره به او کباب بدهیم، به معده او فشار وارد می‌شود؛ بنابراین باید والدین از سال ها پیش از بلوغ، فرزندان خود را با نماز آشنا کنند.

والدین باید بدانند که در آموزش نماز به کودکان، مستحبات را وارد نکنند؛ یعنی اول به آموزش واجبات آن هم به حداقل‌ها بسنده کنند.

یکی از عالمان ستمگر، از عالمی دعوت کرد که یکی از سه پیشنهادش را بپذیرد؛ یا منصب قضاوت را عهده بگیرد، یا معلم فرزندانش شود، یا اینکه در سفره‌ای مهمان حاکم گردد.

آن شخص در محاسبات خود گفت: مهمان شدن در چند دقیقه،بهتر از قاضی و مدرس شدن برای حکومت طاغوت در زمانی طولانی است؛ افزون بر اینکه گناهش هم کمتر است. ولی همین که سر سفره رنگین حاکم نشست و از غذاهای لذیذ، ولی حرام او خورد، به حاکم گفت: من هم مسئولیت قضاوت را می‌پذیرم و هم مسئولیت تدریس فرزندانت را!

در روایت داریم که مال حرام در نسل ثر می‌گذارد:( کسب الحرام یبین فی الذریه)الکافی ،ج۵،ص۱۲۵.

یاد خداوند برکت‌های بسیاری دارد، از جمله:

۱.یاد نعمت‌های او عامل شکر اوست؛

۲.یاد قدرت او سبب توکل بر اوست؛

۳.یاد الطاف او سبب محبت اوست؛

۴.یاد قهر و خشم او علتی برای خوف از اوست؛

۵.یاد عظمت و بزرگی او سبب خشیت در مقابل اوست؛

۶.یاد علم او به پنهان پنهان و آشکار،مایه حیا و پاکدامنی ماست؛

۷.یاد عفو و کرم او مایه امید و توبه است؛

۸.یاد عدل او، عامل تقوا و پرهیزگاری است؛

اگر بدانیم بدون اراده خداوند متعال حتی چاقو قدرت بریدن ندارد ،همانگونه که چاقوی ابراهیم گلوی فرزندش اسماعیل علیه السلام را نبرید؛

اگر تیغ عالم بجنبد ز جای نبرد رگی تا نخواهد خدای

اگر بدانیم که آتش بدون اراده او نمی‌سوزاند، چنانچه ابراهیم را نسوزاند؛

اگر بدانیم با اراده او و حتی بدون ازدواج و داشتن شوهر زنی بچه‌دار می‌شود، همانند مریم؛

اگر بدانیم از پیرمردی به نام، با داشتن همسری نازا آن هم در کهولت، نوزادی به نام متولد می‌شود؛ چنانچه از زکریا و همسرش یحیی متولد شد؛

اگر بدانیم به اراده خدا عصای موسی علیه السلام که به دریا خورد، آب سفت می‌شود و همین عصا که به سنگ خورد، از سنگ آب می‌آید؛

اگر بدانیم تمام تکیه‌گاه‌ها در زمانی کارایی خودش را از دست می‌دهد که؛

نه اسبابی در کار است: (تقطعت بهم الاسباب)بقره ۱۶۶.

نه انسابی در کار است:( فلا انساب بینهم یومئذ) مومنون ۱۰۱

نه دوستی سراغ دوست را می‌گیرد:( ولا یسئل حمیم حمیما) معارج ۱۰

نه مالی و نه فرزندی کارایی دارد:( یوم لا ینفع مال ولا بنون) شعرا ۸۸

نه عذرخواهی سودی دارد:( یوم لا ینفع الظالمین معذرتهم) غافل ۵۲

و نه روابط اجتماعی مفید هستند:( یوم لا یغنی مولی عن مولی شیئا ولا هم ینصرون) دخان ۴۱

اگر بدانیم روزگاری داریم که تمام وجود ما را پشیمانی، حسرت، ندامت می‌گیرد و با تمام وجود می‌گوییم:

سلطنت من نابود شد: (هلک عنی سلطانیه) حاقه ۲۹

مال من هدر رفت: (ما اغنی عنی مالیه)همان ۲۸

و این همه سرمایه را هدر دادم:( اهلکت مالا لبدا) بلد ۴

اگر بدانیم غفلت،انسان را از چهارپایان پست‌تر  هم قرار می‌دهد:( اولئک کالانعام بل هم اضل اولئک  هم الغافلون) اعراف ۱۷۹

قطعاً به گونه دیگر عمل و رفتار خواهیم کرد؛ به هر حال چگونه می‌توان کسی که خود غافل است، به دیگران تذکر دهد.

واقعیت این است که اگر لطف خداوند متعال نباشد همه ما در همه چیز باختیم.

در این میان، از ساده‌ترین راه آشتی با خدا و خارج شدن از غفلت و توجه به عجز‌ها و نیازهاست. با نماز می‌توان از راهی ساده، ارزان، دائمی ،پرمحتوا، با سابقه‌ای از آدم تا خاتم و به وسیله چند واژه در هر مکان و هر زمان با او پیوند برقرار کرد.

اگر انسان بداند که برای سقوط او چه چیزهایی در کمین است،از قبیل هوس‌ها، وسوسه‌ها، شیطان‌ها ،حسادت‌ها و خطرها، به سراغ قدرتی ‌بی پایان می‌رود؛

اگر انسان بداند حکومت‌ها قابل اعتماد نیستند، مادیات همیشه کارایی ندارد، دوستان او را رها می‌کنند و به طور کلی ورق برمی‌گردد و سرنوشت صدرصد تغییر می‌کند به سراغ پناهگاه می‌رود و از ریسمان‌های پوسیده دست برمی‌دارد.

قرآن تکیه بر غیر خدا را تکیه بر تار عنکبوت می‌داند و همچنین می‌فرماید:همه قدرت‌ها توانایی آفریدن یک مگس را ندارند و اگر مگسی چیزی از آنها را برباید، حتی ابرقدرت‌ها هم نمی‌توانند آن را از دهانش باز پس گیرند. حج ۷۳

کوتاه سخن آنکه که توجه به ضعف‌ها و نیازها انسان را با خداوند گره می‌زند؛ زیرا: اوست که به هنگام بیماری مرا شفا می‌دهد:( و اذا مرضت  فهو یشفین) شعرا ۸۰

گرسنگی و تشنگی او برطرف می‌سازد:(و الذی هو یطعمنی و یسقین) همان ۷۹.

آینده من نیز  وابسته است