تجارت فهم

پدر، پولی به پسرش میدهد که «برو، با این پول معامله کن». اگر رفت و معامله کرد و پول را به ثمر رساند، پدر بیشتر در اختیارش میگذارد، اما اگر تجارتش ضرر داد یا پول را صرف عیش و نوش کرد، پدر میگوید، «چرا پول بدهم؟ مگر من دشمن تو هستم؟» و از آن پس پولی نمیدهد و محدودش میکند.
فهم ما، سرمایهای است که خدا داده تا عشق او را تجارت کنیم.
مگر خدا دشمن انسان است که وقتی به انسان فهمی داده و او خلاف کرده است، باز بر فهم او اضافه کند تا بیشتر خلاف کند و دورتر برود؟

پستانک شیطان

بچّه هرچه پستانک بمکد، مسئلهای را برای او حل نمیکند.
ریاست دنیا و مال دنیا، اگر بدون تقوا بهدست آمد، مثل پستانکی است که بچه میمکد و بیخاصیت است. ممکن است بچه در کوتاهمدت از شیر مادرش منصرف شود اما دیر یا زود خسته و گرسنه میشود.
ما همه دیر یا زود گرسنهی خدا خواهیم شد.
فقط بعضیها را شیطان با پستانک سرگرم میکند تا به یاد شیر مادر نیفتند.

قطب‌نمای عقل و نقشه شرع

ناخدای کشتی، یک قطبنما و یک نقشه دارد. با نقشه مسیر را مشخص میکند و با قطبنما جهت مسیر را. نقشه میگوید باید به سمت شمال بروی، قطبنما میگوید شمال این طرف است. حال اگر کشتیبان قطبنما داشته باشد و نقشه نداشته باشد، چه میشود؟ قطبنما میگوید شمال، این طرف است، اما آیا مسیر درست کشتی، در جهت شمال است یا جنوب؟
برعکس اگر نقشه باشد و قطبنما نباشد، چه میشود؟ نقشه میگوید مسیر درست، در جهت شمال است اما شمال، کدام طرف است؟
کشتیبان به همان میزان که به قطبنما نیازمند است، به نقشه محتاج است.
انسان در صراط مستقیم به دو چیز نیازمند است: یکی نقشه که همان «شرع» باشد و دیگری قطبنما که «عقل» است. کسی که عقل داشته باشد اما شئون شرع را نشناسد، کشتیبانی است که قطبنما دارد اما نقشه ندارد و اگر با شرع آشنا بود ولی عقل سالمی نداشت، به کشتیبانی میماند که نقشه دارد و قطبنما ندارد

اگر بخواهند هندوانه را بار الاغ کنند، یکی را این طرف بار میگذارند و یکی را آن طرف تا توازن برقرار شود و اگر بخواهند از بار الاغی هندوانه بردارند، یکی از طرف راست، و یکی از طرف چپ بر می‌دارند تا بار، کج نشود و سقوط نکند.
اینکه اسلام «اشداء علی الکفار» و «رحماء بینهم» را با هم ذکر میکند، برای همین است. اگر «اشداء» بود ولی «رحماء» نبود یا اگر «رحماء» بود و «اشداء» نبود، این رشد یکطرفه میشود و مؤمن سقوط میکند. خداوند متعال برای رحمتش بهشت را آفریده و در آن انواع تکریمها و تهنیتها را قرار داده است که هرچه سعی کنیم، نمیتوانیم آن صفا را تصور کنیم.
از آن طرف جهنم هم جای حزن و حسرت بیپایان است، آنقدر که میزان آن را انسان در این دنیا نمیتواند بفهمد.
بهشت از آثار رضای الهی است و جهنم از آثار غضب الهی. در مدیریت باید شدت و رأفت با همدیگر برابری کند

عقل انسان، دریچه‌ای به سمت انبیاء
عادات انسان رفقای درونی او هستند. اولویت با دوست درونی است و بعد دوست بیرونی. انسان از درچه و کانال رفقای درونی به انبیا میرسد.
سیر زندگی شهدا را تا شهادت مطالعه کنید؛ هر یک از اینها با خودشان همّتی و شوری داشتهاند، بعد با دوست، برادر یا بزرگتری برخورده‌اند و از آنجا، پایشان به پایگاه مقاومت و مسجد باز شده است. سپس روزی رفیق او گفته است در جبهه نیرو نیاز دارند، من دارم میروم، او هم گفته است که من هم میآیم.
این مسأله عینا مثل قیام پیامبر صلی الله علیه و آله است. یهودیها منتظر پیامبر بودند. آنقدر منتظر بودند که دست از وطنشان کشیدند و در مدینه زندگی کردند. اما در عین حال که منتظر بودند، رباخوار و متکبر هم بودند. مکیها را سیاستمدارانه استعمار میکردند!

در این میان مشرکان مکه بتپرست بودند و مانند یهودیهای مدینه، یکتاپرست نبودند. با وجود این بعضیهاشان فتوت و مردانگی داشتند. همینها دست از شراب و زنا و بت کشیدند و به پیامبر ایمان آوردن و به ایشان پیوستند. «مشرکان» مؤمن شدند، اما یهودیان «موحد» و اهل کتاب دشمن پیامبر شدند.

انسان در درون خودش، هر طور به استقبال «عقل» برود، همانطور به استقبال «نبی» میرود. اگر به آن عقل درونی بیاعتنایی کند، به پیامبر بیرونی هم بیاعتنایی خواهد کرد. «مَنْ لَمْ يکن لَهُ وَاعِظٌ فِي نَفْسِهِ لَمْ يَنْفَعْهُ موعظه غَيْرِهِ؛ کسی که درون خودش موعظه کننده‌ای نداشته باشد،‌ موعظه دیگران نفعی برایش ندارد»